Abşeron rayonu Mehdiabad qəsəbəsində yerləşən 5 nömrəli tam orta məktəbdə sinif rəhbərinin göstərişi ilə şagirdlərdən pul yığılması barədə yayılan məlumatlar ictimaiyyətdə ciddi narazılıq doğurub. Valideynlərin bildirdiyinə görə, bəzi sinif rəhbərləri müxtəlif bəhanələrlə — guya sinif otağının bəzədilməsi, tədbirlərə və ya “məktəbin ehtiyaclarına” vəsait toplanması məqsədilə şagirdlərdən pul tələb edirlər. Halbuki, bu cür pul yığımı həm qanunsuzdur, həm də təhsil sistemində şəffaflığa və bərabərliyə ciddi zərbə vurur.

Təəssüf ki, bu cür hallar təkcə Mehdiabad məktəbində deyil, ölkənin müxtəlif bölgələrində də zaman-zaman üzə çıxır. Halbuki, Təhsil Nazirliyinin və Elm və Təhsil Nazirliyinin dəfələrlə verdiyi açıqlamalarda bildirilib ki, məktəblərdə pul yığmaq, istənilən formada maddi vəsait toplamaq qəti şəkildə qadağandır. Təhsil müəssisələri dövlət tərəfindən maliyyələşdirilir və məktəbin maddi-texniki təminatı üçün ayrılan vəsaitlər var.

Buna baxmayaraq, bəzi müəllim və məktəb rəhbərləri “valideyn komitəsi” adı altında bu qadağaları pozur, valideynləri psixoloji təzyiq altında müəyyən məbləğ ödəməyə məcbur edirlər. Məsələ burasındadır ki, bu yığım rəsmi sənədlərlə əsaslandırılmadığı üçün toplanan pulların hara xərcləndiyi də məlum olmur.

Məktəbdə baş verən bu cür hadisələr valideynlər arasında ciddi narazılıq yaradır. Valideynlərin bir qismi açıq şəkildə etiraz etməkdən çəkinir, çünki bu zaman uşaqlarının müəllim tərəfindən qərəzli münasibətlə üzləşəcəyindən ehtiyat edirlər. Digərləri isə sosial şəbəkələrdə və xəbər portallarında səsini ucaldaraq məsələni ictimailəşdirməyə çalışır.

Təhsil ocağında pul yığılması, əslində, yalnız bir neçə ailənin deyil, bütün cəmiyyətin etimadına zərbə vurur. Çünki bu hallar məktəbin əsas missiyası olan təhsil və tərbiyə prosesini kölgə altına salır. Şagirdlərdə haqsızlıq və ədalətsizlik duyğusu formalaşır, bəzən maddi imkanı zəif olan ailələr üçün bu məbləğlər əlavə yükə çevrilir.

Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə əsasən, dövlət təhsil müəssisələrində hər hansı ödənişin yığılması yalnız qanunla müəyyən edilmiş qaydada mümkündür. “Təhsil haqqında” Qanunun 13-cü maddəsinə görə, dövlət ümumtəhsil müəssisələrində təhsil pulsuzdur. Buna görə də məktəb rəhbərliyi və ya müəllim tərəfindən hər hansı pul tələbi inzibati məsuliyyət yaradır.

Elm və Təhsil Nazirliyinin mövqeyi də bu məsələdə birmənalıdır: məktəblərdə “məcburi ianə”, “valideyn payı”, “fond üçün pul” kimi anlayışlar yolverilməzdir. Əgər bu cür faktlar aşkarlanarsa, məsul şəxslər barəsində ciddi inzibati və intizam tədbirləri görülür.

Müstəqil təhsil ekspertləri hesab edirlər ki, bu kimi hallar sistemli nəzarətin zəifləməsi, həmçinin, bəzi məktəblərdə rəhbərliyin məsuliyyətsiz yanaşması nəticəsində yaranır. Ekspertlərin fikrincə, məktəblərdə ictimai nəzarət gücləndirilməli, valideyn komitələrinin fəaliyyətinə şəffaflıq gətirilməlidir.

Digər tərəfdən, müəllimlərin sosial vəziyyəti, maaş məsələləri də müəyyən mənada bu davranışlara zəmin yarada bilər. Lakin bu, heç bir halda qanunsuz yığımı əsaslandıra bilməz. Hər bir müəllim və rəhbərlik bilməlidir ki, təhsil müqəddəs sahədir və burada hər bir hərəkət cəmiyyətin gələcəyinə birbaşa təsir göstərir.

Abşeron rayonunun Mehdiabad 5 nömrəli məktəbində yayılan bu iddialar araşdırılmalı, məsələ ilə bağlı Elm və Təhsil Nazirliyi və rayon təhsil şöbəsi tərəfindən operativ tədbir görülməlidir. Əgər faktlar təsdiqini taparsa, günahkar şəxslər qanun qarşısında cavab verməlidirlər.

Valideynlər, şagirdlər və müəllimlər arasında qarşılıqlı hörmət və etimadın bərpası yalnız şəffaflıq və ədalətli münasibət əsasında mümkündür. Təhsil ocaqları yalnız bilik məkanı deyil, həm də mənəvi dəyərlərin formalaşdığı yerdir.

Təhsil sahəsində baş verən hər bir mənfi hal təkcə bir məktəbin deyil, bütövlükdə ölkə təhsilinin imicinə təsir göstərir. Mehdiabad 5 nömrəli tam orta məktəbdə sinif rəhbərinin göstərişi ilə pul yığılması barədə yayılan məlumatlar ciddi siqnaldır və belə halların qarşısı dərhal alınmalıdır.

Dövlətin prioritet məqsədi keyfiyyətli, bərabər və şəffaf təhsil sisteminin formalaşdırılmasıdır. Bu məqsədə çatmaq üçün hər bir vətəndaş – istər müəllim, istər valideyn, istərsə də şagird – öz məsuliyyətini dərk etməli, “pul yığımı” kimi köhnə və yolverilməz “ənənələrə” birdəfəlik son qoyulmalıdır.

Qarşı tərəfin mövqeyini öyrənməyə hazırıq.